Δευ10142024

Last update02:34:18 PM

Συλλογή Οικονόμου: Charles Ray (Ατομική Έκθεση)

 

Οι δύο - περίπου - εκθέσεις κατ’ έτος που φιλοξενούνται στη Συλλογή Οικονόμου συνιστούν εικαστικές δραστηριότητες που αξίζουν την προσοχή των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για την τέχνη. Βεβαίως, εν μέσω του διάχυτου οργασμού εικαστικών εκδηλώσεων που αφορμώνται από την αθηναϊκή εκδοχή της documenta 14, οι επιλογές συμβαίνει να είναι εξαιρετικά αυστηρές, ώστε να παρέχουν οικονομία κινήσεων παράλληλα με τη μέγιστη δυνατή συμπύκνωση νοήματος. Ωστόσο, η τρέχουσα ατομική έκθεση του Charles Ray[1] στο κτήριο της Συλλογής Οικονόμου απαρτίζεται μονάχα από τέσσερα έργα τέχνης. Θα αναρωτηθεί, λοιπόν, κανείς αν αξίζει να πάει ως το Μαρούσι για να σταθεί απέναντι σε τέσσερα - μόνο - αντικείμενα.

Το πρώτο έργο της έκθεσης αποτελεί αντίγραφο του ρωμαϊκού αντιγράφου του Μεγάλου Ελευσινιακού Αναγλύφου του Metropolitan Museum of Art, το οποίο με τη σειρά του αποτελεί αντίγραφο του μαρμάρινου αναθηματικού αναγλύφου (440-430 π.Χ.) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας. Η αναπαράσταση ακολουθεί πιστά το πρωτότυπο, που απεικονίζει τη Θεά Δήμητρα παρουσία της Περσεφόνης να παραδίδει στον Τριπτόλεμο τα ιερά στάχυα, για να διδάξει στους ανθρώπους την καλλιέργεια του σιταριού[2]. Η εκδοχή του Charles Ray κατασκευασμένη από ατόφιο αλουμίνιο έχει προκύψει μέσα από σύγχρονες μεθόδους γλυπτικής, με τη βοήθεια μηχανών τρισδιάστατης εκτύπωσης. Από τη μία, λοιπόν, έχουμε το χέρι του τεχνίτη της κλασικής αρχαιότητας με το σφυρί και τη σμίλη να λαξεύει μορφές σε αιώνιο υλικό – στο μάρμαρο – όταν για τη σύγχρονη εκδοχή (πρόκειται για έργο που δημιουργήθηκε ειδικά για τη συγκεκριμένη έκθεση) επιλέγεται ένα μέταλλο εξαιρετικά μαλακό και εύπλαστο -  αλλά ταυτόχρονα ανθεκτικό – και το έργο προκύπτει διαμέσου μιας τεχνολογίας αιχμής. Επομένως, η εικονογραφία διαρκεί στο χρόνο, παρόλο που η ύλη και η μέθοδος παραγωγής προσφέρουν το πλεονέκτημα της εναλλαξιμότητας. Προς τι, θα αναρωτιόταν κανείς και ευλόγως, η επιμονή του Charles Ray στην εικονογραφική παράδοση; Καθώς το έργο δημιουργήθηκε για να εκτεθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα – κάτι που φέρνει στο νου το υπερμέγεθες κυκλαδικό ειδώλιο με τη φιγούρα του Ai Wei Wei που είχε παραχθεί ειδικά για την ατομική έκθεση του καλλιτέχνη στο Κυκλαδικό Μουσείο το περασμένο έτος – η επιμονή μοιάζει εξίσου εύλογη.

Επόμενο έργο το Untitled, δημιουργημένο το 1973, στο οποίο πιο παραδοσιακά υλικά - όπως το ξύλο, το τούβλο και το σχοινί - συνθέτουν μια, εκ πρώτης όψεως ακατέργαστη, χειρονομία εννοιολογικής έμπνευσης. Παρά το γεγονός πως τα τρία αυτά υλικά συνεργάζονται αρμονικά παράγοντας μια παράλληλη αισθητική εμπειρία, η κυρίαρχη διαπραγμάτευση αφορά, όντως, μιαν έννοια· εκείνη της ισορροπίας. Η κατακόρυφη συστοιχία των τούβλων παραμένει σε μια κατάσταση εύθραυστης εξισορρόπησης, παρά το ότι από την αρμονική συνεργασία των υλικών και διαμέσου της λιτής γεωμετρικής φόρμας υποβάλλεται παράλληλα μιαν εντύπωση αμετάβλητης σταθερότητας. Η αβεβαιότητα και η υπόρρητη σύγχυση που προκαλείται από αυτήν την αντίφαση λειτουργεί ως ένα “παιχνίδισμα” στην αντίληψη του θεατή.

charles ray report artscape

Charles Ray, Untitled, 1973 Wood, rope and brick, 178 x 127 x 58 cm. Photo: by Josh White. © Charles Ray Courtesy Matthew Marks Gallery

Στη διαδρομή για το επόμενο αντικείμενο οι συσχετισμοί μεταξύ των δύο πρώτων έργων προκύπτουν αβίαστα. Αν στο Untitled εκλάβουμε το οριζόντιο ξύλινο στοιχείο ως ένα όριο στο οποίο καθρεφτίζεται η εύθραυστη ισορροπία των δύο συνεχόμενων κατακόρυφων διακριτών εκατέρωθεν του ορίου αυτού τμημάτων από τούβλο και ακολούθως φέρουμε στο νου μας τη σημασία της ισόχρονης παρουσίας της Περσεφόνης στους δύο διακριτούς κόσμους της ελληνικής αρχαιότητας, η μυστική συνομιλία των δύο έργων εγείρει ζητήματα οντολογικής φύσης. Η διαπίστωση αυτή μοιάζει να ενισχύεται από την παρουσία του τρίτου έργου της έκθεσης με τίτλο Handheld Bird, μιας λευκής χαλύβδινης ωοειδούς σχήματος μορφής (ένα πτηνό σε εμβρυακή στάση εκκόλαψης), η οποία καθώς αναμένει την περάτωση της εντελεχούς της διαμόρφωσης, προσφέρεται για να επανατεθούν οντολογικά ζητήματα· ζητήματα περί της ζωής - της γέννησης και της εξέλιξης, της φθοράς και της διέλευσης από και - προς τον θάνατο. Η κλίμακα του έργου – κάποια λίγα εκατοστά του μέτρου – προτρέπει τον επισκέπτη να πάρει το αντικείμενο στα χέρια του, παρόρμηση που σημειώνεται και στο δελτίο τύπου της έκθεσης.

Σε αντίθεση με την προηγούμενη προτροπή, εκείνο για το οποίο προδιαθέτει το υπερμέγεθες αγόρι από αλουμίνιο του School Play (το τέταρτο και τελευταίο έργο της έκθεσης) - στο οποίο η διογκωμένη κλίμακα, καθώς επίσης και η παρουσία του ξίφους στα χέρια του αγοριού που ενδύεται ρωμαϊκό χιτώνα [μια σύγχρονη εκδοχή ενός έφηβου Μάρκου Ιούνιου Βρούτου (;)] – συνίσταται σε μιαν απώθηση των όποιων αναδυόμενων συναισθημάτων στοργής και φροντίδας για το ίδιο. Η μη φυσιολογική κατάσταση του αγοριού επισημαίνεται - εκτός από την υπερβολή του μεγέθους - και από τις ατέλειες στην πίσω όψη του κεφαλιού του, ατέλειες που έλκουν την καταγωγή τους από τη διαδικασία τεχνολογικής παραγωγής του αλουμινένιου αγάλματος. Το αίσθημα ανησυχίας προβάλλει, επομένως, ακόμη κι όταν ο τίτλος του έργου μάς βεβαιώνει πως δεν πρόκειται παρά για έναν ρόλο σε μια σχολική θεατρική παράσταση.   

Ο χώρος που δίνεται στα έργα του Charles Ray, καθώς αυτά καταλαμβάνουν τους τρείς βασικούς ορόφους του κτηρίου της Συλλογής Οικονόμου, είναι ένα σημαντικό στοιχείο της εικαστικής εμπειρίας. Ο επισκέπτης έχει στη διάθεσή του το χρόνο να απολαύσει την επίδραση που ασκεί το καθένα από τα έργα, δίχως να περισπάται από την παρουσία γειτνιαζόντων έργων. Επιπλέον, ο χρόνος μετάβασης από τον έναν όροφο στον επόμενο παρέχει την απαραίτητη χρονική απόσταση, ώστε να μπορέσει κανείς να στοχαστεί τις εννοιολογικές αναζητήσεις του έργου που άφησε πίσω του. Πρόκειται για δύο παράγοντες που κάθε έκθεση τέχνης οφείλει να λαμβάνει υπόψη της.

Η έκθεση ξεκίνησε στις 19 Ιουνίου και διαρκεί μέχρι τον Απρίλιο του 2018.

Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή 10:00-18:00

Συλλογή Γιώργου Οικονόμου, Λεωφ. Κηφισίας 80, Μαρούσι

Τηλ. 210 8090566

Η είσοδος είναι ελεύθερη

Συντάκτης: Γιάννης Καραδήμας - μεταπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Θεωρίας & Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών



[1]Για βιογραφικά στοιχεία και για πληροφορίες σχετικά με το έργο του καλλιτέχνη, βλ. https://www.charlesraysculpture.com/pages/view/bio/

Share on Myspace
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ